ДААГА(Н)

(Н) юум. н. 1) хоёр наһа гүйсэһэн адуун (двухлетний жеребёнок, лончак): Дааганууд урда урдаһаа хаража зогсон, толгойнуудаа һэлгэлдүүлээд, бэе бэеынгээ даахиие зулгаалсана (Д.-Д. Дугаров); ◊ даагаа һүүлдэхэ илаха, шүүхэ, гарасалдаха (одолеть врага): Дайгаа даралсаад, даагаа һүүлдээд ерэтэрни, хайрата һайхан Балта таабай, адуун һүрэгыем харалсажа байгаарайгты (М. Осодоев); даага ташаха даага дэллэхын тула шэхэнһээнь ба һүүлһээнь татажа унагааха (уронить двухлетнего жеребёнка); даага далантай, буруу булшантай тобир тарган, мяха маряатай (хорошо упитанный – о скоте): Даагамнай далантай, буруумнай булшантай, тоо толгой хүсэд ондо орохонь гэжэ арад зон баяртай (Б. Санжин, Б. Дандарон); дааган шэхэн ург. дээрээ сагаан буурсагтай, хажуу таладаа нарин гонзогор набшаһатай, гашуубтар шүүһэтэй ургамал (щавель конский): Урдань зунай сагта хүүгэд дааган шэхэ түүжэ эдидэг байгаа; алаг дааган хүшэтэй ута хойто хүлтэй, ута һүүлтэй, тала губяар байратай хулганын түрэлэй мэрэдэг жэжэхэн амитан (тушканчик); дааган буу а) богони сэмгэтэй буу (карабин): Дааган буумни, улай ехэтэй, олзотой, урагшатай буумни буугай хайрсаг соо байна бэзэ? (С. Доржиев); б) оло һүрэдэг буу (пулемёт): Воеводо Головинай сэрэг эдэнһээ түрүүн хүрэжэ ерээд, хадын ташаланда хоёр дааган буугаа тодхоод, ѳѳһэдѳѳ хадын боориин модон соогуур хорон, амадажа байһан юм шуу (Б. Санжин, Б. Дандарон); 2) тоонын голһоо хоёр тээшэнь тоонын түхэреэндэ һуулгагдаһан модонууд (радиальные спицы верхнего круга юрты).