БЭЛДЭХЭ

үйлэ ү. 1) түхеэрхэ, бэлэн болгохо (готовить, готовиться): Хотон зоной хамтаараа тарилгаяа эхилхэеэ бэлдэжэ, эмхидхэлэй хүдэлмэриин эдэбхитэй урагшатайгаар ябажа байһанда Номгон урматай ябаа һэн (Ц.-Д. Хамаев); Дмитрий Ивановичай кабинет соогоо лекцидээ бэлдэжэ һуухада, хүнүүд хайшаашьеб гүйлдѳѳд ошоно (Ч. Цыдендамбаев); 2) нѳѳсэлхэ, хадагалха (припасать, запасать, заготавливать): Һэмбэгэрхэн һүүлтэй хэрмэн намартаа бэлдэһэн һамар, һархяагаа эдеэд лэ, хурил соогоо хүйтэн үдэр, һүнинүүдые үнгэргэнэ (Д.-Д. Дугаров); Зунай үедэ тэдэ нэгэ томохон сомоо үбһэ отогтоо бэлдээд, һургаагаар хоройлһон байгаа (С. Доржиев); 3) һорихо, һургаха (тренировать, тренироваться): – Бата, энээнээ урилдаанда бэлдэжэ байна алтайш? – гэжэ Холхой мэндэшье гэбэгүй, мориинь заана (Д. Эрдынеев); Сэхыень хэлэхэдэ, Гарма бэеэ бэлдэһэн, ехэ тулалдаанда зэһэшэһэн хэбэртэй (С. Ангабаев); 4) шанаха, болбосоруулха, болгохо, тогоо бариха (варить, стряпать): Тиихэлээрнь Бүдэжаб үбгэнэй үдэшынгѳѳ эдеэ хоол бэлдэжэ, тогоо торхо аргаахан хонгиргохо шэмээн элихэн соностобо (Б. Мунгонов); 5) һэдэхэ, һанаандаа зохёохо (замышлять, организовывать): Абархаа таниие ерээб, / Аймшагтай хэрэг бэлдэнэ, / Алахые таниие түхеэрнэ (Ц. Шагжин).