БҮРИН

1.тэмд. н. 1) булта, бүгэдэ, хамта, дүүрэн, түгэлдэр (весь, целый, цельный, полный); бүрин эрхэтэ түгэс (дүүрэн) эрхэтэ (полноправный): Түргэхэн урагшаа гаража, хуушан газар уһаяа эзэмдэн, бүрин эрхэтэ эзэн боложо һуухаһаа дээрэ юумэ үгы (Б. Санжин, Б. Дандарон); бүрин эрхэтэ байдал ямар нэгэн байгуулгын, эмхиин, гүрэнэй бэеэ даанги байдал (суверенитет); бүрин хүсэтэ түгэс засагта, хүсэн түгэлдэр (всесильный): …Сукоев бүрин хүсэтэ баатар мэтэ зоригтой боложо… (Ж. Тумунов); бүрин бүтэн амиды мэндэ (целый и невредимый): Хай, шуургата һүниин дундуур онгосомни яагаа юм ааб, бүрин бүтэн хоноо юм аа гү гэжэ харахаяа ошоо ёһотой даа (Б. Мунгонов); бүрин этигэмжэ дүүрэн түлѳѳлгэ (полномочия); бүрин түгэс ёһотой, түгэлдэр (полноценный, полный): Ѳѳһэдѳѳшье шамтайгаа, шиниингээ оршолон байгаалитай хамтаран нэгэдэжэ, бүрин түгэс ажабайдал гэжэ үндэр нэрэ зүүдэг (Ц. Шагжин); ○ бүтэн гэжэ үгэтэй парн. хэрэгл.; 2. наречи бүгэдэ, хүсэд, хүсэдѳѳр, баран, гүйсэдѳѳр (всё, полностью, целиком, вполне): Тиигээд тэдэнэйнгээ хүхихэ зугаалхые шагнажа, ирагуу һайхан аялгануудтань зүрхэ сэдьхэлээрээ бүрин абтажа уярна (Ц.-Ж. Жимбиев); бүрин гүйсэд хүсэд, баран (полностью, всецело): Теэд харагдахашье, дуулдахашье юумэн үгы, Сандахын соорхойдо гансал харанхы балай һүни бүрин гүйсэд эзэрхэжэ байба (Б. Мунгонов); бүрин хангаха түгэс, дүүрэнээр хангаха (полностью обеспечивать); бүрин зэбсэглэгдэхэ хүсэд хангагдаха (быть полностью оснащённым): Гадна хүдѳѳ ажахын оньһото техникээр бүрин зэбсэглэгдэнхэй (Ц.-Ж. Жимбиев).