БҮГЛҮҮ

1. тэмд. н. 1) бүтүү, амяараа, таһархай (глухой, уединённый): Хайшаашьеб, бүглүү ногоон тала руу хүдэлсэгүй харасануудынь гэтэнэ (Ц.-Д. Хамаев); бүглүү буйда холын, заха булангай, холо хүдѳѳгэй, тойроод ой модоор, бургааһаар ургашанхай (отдалённый, захолустный, кругом поросший лесом, кустарником): Ехэл бүглүү буйда, шугы бургааһан, бүлэг бүлэг түглэ хасуури… (Х. Намсараев); бүглүү баглуу холын, заха булангай, тойроод ой модоор ургашанхай (отдалённый, кругом поросший лесом): Бүглүү баглуу байбашье һаа, хүбшэ тайга дорбодон, ойн сууряан хааян шааян саашалба (А. Шадаев); 2) бүдэхи, һүлэмхи, арай дуулдамаар (приглушённый, тихий): Үдэшын бэлшээридэ гараһан адуун сарам ѳѳдэ бэлшэн холодожо, гүүнүүдэй үүрһэхэ, унагадай инсагаалдаха шэмээн улам бүглүү боложо дуулдана (Д.-Д. Дугаров); 3) уйтарһан, хүндэ, муу (сдавленный, стеснённый): Энэ мүнѳѳ жабарлажа байһан талын һалхинай тэрэ мэдэрэлыень холын холо хиидхүүлэн абаашаһан мэтэ, Дагбын сэдьхэл уйдхартай бүглүү байба (Ц. Шагжин); Үбгэжѳѳл сошоһондоо нюдэеэ аняад, буруу харашаба, түбэнгидэнь нэгэ бүглүү, монсогор хара юумэн бии болоод, үрбэгэнүүлээд, амииень хаагаад абаба (С. Цырендоржиев); 4) харанхы, бүрэнхы, бүүдэгэр (хмурый, тёмный): Бүглүү харанхы огторгойһоо нойтон саһан шэдэлнэ (Д.-Д. Дугаров); 5) хаалтатай, бүглѳѳтэй (закрытый наглухо): бүглүү шэл; ○ бүтүү гэжэ үгэтэй парн. хэрэгл.; 2. юум. н. 1) намдуу, һалхигүй газар (затишье, безветренное место): бүглүүдэ һууха; 2) заха булан, хүдѳѳ газар (захолустье); 3) харанхы, балай (темнота): «Һаа-я!» гэжэ һүниин бүглүү руу һүхирхэдэмни,«Һаа-я!» гэһэн сууряан хадын хаяагаар абяатаха (Ц.-Д. Хамаев).