БУУРАХА

үйлэ ү. 1) бага болохо, доошоо болохо, доошолхо, татаха (спадать, убывать, убавляться – о воде): Үдын халуун бууража, үдэшын һэрюун эхилжэ, эндэ тэндэ һүүдэр газараар тиирэжэ байһан адууһа малнууд зѳѳлэхэн ногоон зүлгэ дээгүүр бэлшэжэ эхилбэ (Х. Намсараев); Үерэй уһанай хѳѳһэ буураһан урасхалые улам бүри нэмэжэ байналтай гэжэ ажаглана (Ц.-Ж. Жимбиев); 2) һуладаха, номгорхо, аалидаха (ослабевать, утихать): Үбэлэй хүйтэн жабар бууража, игаабари үдэрнүүд олон боложо, хүдѳѳгэй саһан нимгэржэ эхилбэ (Б.-Б. Намсарайн); Хүбүүнэй баяр байһаар бууража, орондонь һанаагаа зобохо сэдьхэл түрэбэ (С. Доржиев); үбшэнэй буураха үбшэнэй һуладаха (стихать – о болезни): Үбшэнэйнь гэнтэ буурабал, тэрэ сагыень тэмдэгдэжэ абаха ёһотой гүб даа (С. Доржиев); 3) алдаха, гээхэ (лишаться, терять, утрачивать): Али дура сэдьхэлээ буураһан, жүтѳѳрхэхэ шадалаа үни заяанда бараһан үтэли үбгэн юм гү? (Б. Санжин, Б. Дандарон); үнгѳѳ буураха үнгѳѳ алдаха (выцветать): Зарим жэлдэ августын һүүл багаар боро хюруу унадаг, тиихэдэнь модоной үнгэ буурадаг (Б. Санжин, Б. Дандарон); хүндэеэ буураха хүндэгүй болохо, нэрээ алдаха (терять, подмачивать репутацию): Теэд үнэхѳѳрѳѳшье һүүлэй хоёр жэл соо хүндэмни бууража эхилээ. «Будамнай» гэхэеэ болижо, миин «Дагбаин» гэлсэдэг болоо (Ц. Шагжин); һонёо буураха һонирхолоо алдаха, һонирхолгүй, һожоргүй болохо (терять интерес): Айлшанда түргѳѳр һонёо бууража, олонхи басагад стол дээрэ байһан обоо хүбѳѳ пирожки, саахар, конфетэдэ һаналаа хандуулна (Ч. Цыдендамбаев); хүсэлѳѳ буураха хүсэлѳѳ алдаха, хүсэхэеэ болихо (терять желание): Арайхан гэжэ долоон класс дүүргээд, саашаа һураха хүсэлѳѳ бууража, зоригоо гээгээ юм (Ч. Цыдендамбаев); хүсѳѳ (гү, али шэнээ шадал) буураха а) хүсѳѳ алдаха, тамирдаха (ослабевать, обессилевать): Һүүлээршни үбэлэй эхеэр, саһанай ороһон хойно гурбан хоногто тайгаар зайгаад, бүришье шадалаа буураад бусаа һэн (С. Цырендоржиев); Теэд үдэр хоногууд, һара жэлнүүд үнгэржэ, бага багаханаар шэнээ шадални бууража захалһан байгаа (Ц. Шагжин); б) болюулагдаха, усадхагдаха (терять силу, отменяться, аннулироваться); маряагаа буураха тураха (худеть, тощать); үнэеэ буураха сэнгээрээ доошолхо, үнѳѳ бууха (терять в цене, дешеветь); 4) доройтохо, муудаха (ухудшаться, приходить в упадок): Ѳѳһэдынгѳѳ һүнэжэ бууража байһан байдалые тайлбарилан сагааруулһан бѳѳнүүдэй Моргон Хара тухай тэрэ домог Доржодо һанагдана (Ч. Цыдендамбаев).