БУДДА

юум. н., будд. 1) Будда, Бурхан багша буддын шажаниие байгуулагша Сиддхартха Гаутамын нэрэ; «оюуниинь нээгдэhэнэйнь» hүүлээр Будда Шигэмүни гэжэ нэрэтэй болоо. «Илажа түгэс нүгшэhэн», «Түүншэлэн ерэhэн» (мүн «Тэгүүншэлэн ерэгсэн» гэжэ хуушан монголооршье үгүүлэгдэдэг) гэхэ мэтэ гушаад ондоо нэрэтэй болоhон. Анханда номнолшо-багша гэhэн алдартай байhан аад, байн байн бүхы замби түбиин, бурхадай бурхан, хаашуулай хаан, бүхы юртэмсэнүүдтэ боложо байhан юумые хараха, аргалха шадалтай гэгдэдэг болоhон. Шабинарынь санаартадай дэлхэй дээрэхи эгээ түрүүшын сангха – бүлгэм байгуулhан (Будда, «просветлённый»; имя основателя буддизма Гаутамы Шакьямуни): Будда бурханиие хахархай шара дэгэл үмдѳѳд, эдеэ хэхэ аягаһаа бэшэ зѳѳригүй ябадаг һэн гэжэ хэлсэдэг ха юм (Д. Батожабай); 2) боди хутаг олоhон ямаршье амиды амитан буян хуряа хуряаhаар сансарhаа нирваанда ороходоо, будда болодог. Тэдэ эртэ урда сагhаа бии боложо эхилhэн тула тоо томшогүй олон юм. Тэдэнэр бодисаданар байhанаа, будданар болодог. Будданар замбуулинда hуудаг. Гэбэшье газар дэлхэйн ямар нэгэн амитан гү, али зүйл болон хубилдаг (будда, высший ранг персонажей буддийского пантеона).