БѲѲН I

1. юум. н. обоо собоо, обоохой, обоорхой, уялаа, боолто, баглаа, үлхѳѳ, багса (куча, груда, ком, пучок, копна, кипа, глыба, связка, пачка): Шара улаан бѳѳн тооһо хойноо орхижо, зэргэшээ морид нэгэ жэгдэхэн хатарнад (Ч. Цыдендамбаев); Ганса гансаар абагшаhаа бѳѳнѳѳр абахада бариисатай байдаг; бѳѳн утаан баглагар ехэ утаан, бадхаһан утаан (клубы дыма): Хурьганай буудахада гараһан бѳѳн хүхэ утаанай замхахада, баабгай хүдэлхэеэ болинхой хэбтэбэ (Б. Санжин, Б. Дандарон); бѳѳн бѳѳн үүлэнүүд борооной үүлэнүүд (дождевые тучи): Үнэхѳѳрѳѳшье огторгой бүрхэжэ, бѳѳн бѳѳн үүлэнүүд иишэ тиишээ зѳѳнэ (Ц.-Ж. Жимбиев); бѳѳн hѳѳг шэрэнги, шугы (заросли кустов): Арбан зургаан наһанһаа бухал шэрэхэеэ болижо, тэрээхэн бѳѳн һѳѳгүүд соо түрүүшынхеэ гартаа хажуур барижа, үбһэ сабшадаг болоо һэн (Ц.-Д. Хамаев); бѳѳн ехээр нэгэ янзын бараа ехэ хэмжээгээр (оптом); 2. элирх. үүргээр хэрэгл. ехэ, баглагар (большой, объёмный); бѳѳн сагаан үүлэн бамбагар сагаан үүлэн, хониной хайшалагдаһан нооһон гү, али хүбэн шэнгеэр үзэгдэдэг (кучевые облака): Аяар доогуур бѳѳн сагаан үүлэд буржыгаад, тала дайдые бүглэнэ (З. Гомбожабай); бѳѳн хара үүлэн баглагар хара үүлэн (грозовые чёрные тучи): Бүхэли һара соо хуурайгаар хуйлан үлеэһэн һалхин гэнтэ зүг шэгээ һэлгээд, бѳѳн хара үүлэнүүдые зүүн тээһээ туужа асарба (В. Гармаев).