БАЯР I

юум. н. 1) сэдьхэл зүрхэнэй баясхалан, хүхилгэ, сэнгэлгэн (радость, веселье): Теэд зосоонь орьёлһон энэ ехэ баярынь багташагүйгѳѳр билтарба (К. Цыденов); баяр баясхалан (гү, али зугаа) хүхилгэ, сэнгэлгэн (радость): Тэрэл гансаараа Ошор-Хуаа аба хоёройнгоо баяр баясхалан тооногүй, угжаа хүхэжэ, сүлѳѳгүй тэршэлнэ (Д Эрдынеев); Тэрэ гэһэнһээ хойшо Баадха баянай гэртэ баяр зугаа дэлбэршоо һэн (М. Осодоев); баяр түрэхэ хүхюун болохо (становиться радостно): Таанадайнгаа иимэ баяртай ябахытнай харахадаа, миниишье зосоо баяр түрэнэ (Ц. Шагжин); баяраа хубаалдаха баясхаланта мэдээ дуулгаха (делиться радостью, сообщать радостную весть): Мария Яковлевна Шнелльтэй нэгэ сэдьхэлтэй, баяраа хубаалдахаяа ерээ гэжэ Шоён бодобо (А. Ангархаев); 2) амаршалга, амар мэндэ (привет, приветствие): Бидэнэр тэдэнтэй туд тудтаа хэдэ хэдэн үгэнүүдые ярилдажа, баяр баясхалангаар ёһололсодог байгаабди (Х. Намсараев); баяр (баясхалан) хүргэхэ а) хүнэй ямар нэгэ ушарта туһалхадань, һайн үгэ хэлэхэдэнь баясхаланай, һайшаалай үгэ хэлэхэ (передавать благодарность, благодарить): Эндэ урижа ерүүлһэн, иимэ ехэ баяр золдо хүртѳѳһэн Алексей нүхэртѳѳ Доржо үнэн сэдьхэлһээ баяр хүргэнэ (Ч. Цыдендамбаев); Баһа баяр баясхалан хүргэхэеэ мартангүй ябаарай гэжэ захяаб (Ц.-Ж. Жимбиев); б) ямар нэгэн баясхалантай ушараар амаршалха, хүндэдхэн ёһолхо (поздравлять, чествовать): Дондог Базарович ѳѳрынгѳѳ, мүн колхозой правлениин, парткомой, профсоюзай ба комсомолой эмхиин зүгһѳѳ баяр хүргѳѳд, бултантай хундагаяа мүргэлдүүлээд уужархиба (С. Цырендоржиев); в) мэндэ хүргэхэ, тарахын баярай үгэ хэлсэхэ (передавать привет): Эжыдээ намһаа ехэ баяр хүргээрэй; баяр хүргэнгеэр баясажа, ашые сэгнэжэ (с благодарностью): Жамбал дэмжэһэндэм баяр хүргэнгеэр нам уруу хараба (А. Жамбалдоржиев); баяраа хэлсэхэ хүнэй ямар нэгэ ушарта туһалхадань, һайн үгэ хэлэхэдэнь баясхаланай, һайшаалай үгэ хэлэхэ (благодарить): Эдэ хоёр үглѳѳдэр эртэлэн нютагаа бусахаяа байһан тухайгаа бэшэндээ дуулгаад, гаража ошогшодтой хуу баяраа хэлсээд, тараба ха (С. Норжимаев); 3) һайндэр, найр (праздник, торжество): Тэрэнэй ёһоор Хандын айлшалһанай баяр үдэһѳѳ үнгэржэ байхада түлэг эхилээ бэлэй (Д. Эрдынеев); баяр ёһолол ехэ найр, һайндэр (празднование, торжество): Тэдэнэр баяр ёһололой һүүлдэ, олонхи зоной тараһан хойно, баһал далдаар богдо хаанай ордондо уригдажа ерэбэ (С. Норжимаев).