БАТАЛХА

үйлэ ү. 1) зүбшѳѳжэ шиидхэбэри гаргаха, хүсэндэнь оруулха, хүлеэжэ абаха, зүбшѳѳхэ, гэршэлхэ, харуулха, үзүүлхэ (утверждать, принимать, гарантировать, ратифицировать): Энэ эхин замайнгаа харюусалгатай ажал бүтээхын тула гурбан гү, али табан хүнһѳѳ бүридэһэн хүреэлэн һунгажа, баталха болонобди (С. Норжимаев); хэлсээ баталха хэлсээ хүсэндэ оруулха (заключать договор): Теэд хэды тиимэшье һаань, энээнтэй эли тодоор хэлсээ баталаа хэжэ яашье болохогүй (Ц. Шагжин); тогтоол баталха тогтоол, шиидхэбэри абаха (принимать резолюцию): Удаан болонгүй, энэ хэрэг тухай тобшохон тогтоол баталаад, аймагай комитедэй заседани дүүрэбэ (Ц. Дон); түсэб баталха түсэб хүлеэжэ абаха (утверждать план, проект): Мүнѳѳ энэ түсэбѳѳ баталаад, бага багаар бэелүүлжэ эхилхэмнай шухала (Д. Эрдынеев); баталан абаха а) зүбшѳѳжэ шиидхэбэри гаргаха (принимать, утверждать): Колхозой саашанхи дэбжэлтэ хангаха тодорхой һайн тогтоомжонуудые суглаан баталан абаба (Б. Мунгонов); б) лаблаха, сохомлохо (удостоверяться, уточнять): Юуб гэхэдэ, тэрэшни нам тухай юу хээ дуулаһан, тэрэнээ үшѳѳ дахин баталжа абахаа оролдожо байна (С. Ангабаев); 2) зүбшѳѳхэ, гэршэлхэ, харуулха, үзүүлхэ (подтверждать): – Хари хоёр-гурбан хоногой хэжэг хүрѳѳ гээшэ гү даа, ехэл ханяалгана, шадал тэнхээм үгы, – гээд, хэлэһэн үгэеэ баталха гэһэндэл худалаар һүлд байса ханяабаб (А. Жамбалдоржиев); баталан хэлэхэ гэршэлхэ, зүбшѳѳхэ (подтверждать): Хүнэй тоодо оролсохо үгые Хэн баталан хэлэхэб даа? (Ч. Цыдендамбаев); һайшаан баталха һайнда тоолохо, һайн гэжэ элирүүлхэ (одобрять): Иигэжэ түрэл гурбан монгол угсаатанай түлѳѳлэгшэд «Гурба һогоон» гэжэ нэрэтэй бүгэдын нэгэ бүлгэмтэй болохо тухай зүбшэн хэлсэжэ, тэрэнээ һайшаан баталаа һэн (С. Норжимаев); 3) лаблаха, сохомлохо, лаб үнэн гэжэ мэдэхэ, тододхохо, тодолхо (удостоверяться, проверять, уточнять): Хойноһоомнай дахуул ябанагүй гү гэжэ баталха болоно бшуубди (С. Цырендоржиев); лаб баталха лаб үнэн гэжэ мэдэхэ (удостоверяться): Урид хоёр нюдѳѳрѳѳ хараха, хэн байһыень лаб баталха, тииһэн бэеэрээ хэлэхэ хэрэгтэй бшуу даа (М. Осодоев); баталан һураха (гү, али асууха) тододхон һураха (уточнять): – Антоша, юун гэнэш? – гэжэ трактирщик баталан һураба (Ч. Цыдендамбаев); Ши минии һайн нүхэр гүш гэжэ баталан асуугаад, һайн нүхэршниб гэжэ харюусаһан хойнонь сэхэ хэлэжэ эхилэлтэй гү? (Ч. Цыдендамбаев); 4) найдуулха, этигүүлхэ, элирүүлхэ (гарантировать, заверять, скреплять): – Манай эмхидэ орохо гэбэл, энээнээ, уялгаяа шуһаар баталха зэргэтэйш (В. Гармаев); тангариг баталха тангариг бэхижүүлхэ, батадхаха (скрепить клятву): Хоёр нүхэдэй нангин тангаригые баталжа байһандал, Кремлиин курантнууд Эхэ орондоо үнэншэ залуу патриодуудай зүрхэнэй сохисотой хамта сохилбо (Ж. Тумунов); баталһан ганса заяата нүхэр (суженая, суженый): Баталhан гансашни Баргажанайл аад, / Бардамхан зантай юм гэжэ дуулааб. / Баргажан, Яруунаар яахал гээбши, / Баяртай согтойень сэгнышээ (Ч.-Р. Намжилов); 5) бата болгохо, бэхижүүлхэ, хатуужуулха (укреплять): Бата нүхэсэлѳѳ баталан залгажа, / Октябриин ехэ хубисхалай ошые / Омог сээжынгээ оюунда хадууба (Д. Улзытуев).