БАРИЛСАХА

үйлэ ү., хамтадх. залог 1) юумэ барихадань хабаадалсаха, туһалха (помогать держать что-л.): Угаагдаһан хүнжэл бажуухадамни барилсажа үгѳѳрэй; 2) носолдохо, урда урдаһаа орохо (схватиться, хватать друг друга): Уданшьегүй бүһэнүүдһээ барилсажа, тархинуудынь, ниилүүлээд гагнажархиһан шэнги бүхѳѳр холболдошобо (Д. Батожабай); хам барилсаха бэе бэедээ аһалдаха, носолдохо (крепко сцепиться): Тиин мэхэ гохоёо гаргажа туршажа ядаад, бар хүсѳѳр тулалдахые шиидэбэ хаш, Тогоошотой хам барилсаба (Д.-Д. Дугаров); (гар) гараа барилсаха гар гарһаа адхалдаха (пожимать друг другу руку): Дүрбэн һара шахам үзэлсѳѳгүй Гомбо Должон хоёр ухаа алдалсан, мэндэшэлэлдэн, халуунаар гараа барилсан золгобо (Ц. Дон); Тэрэ хоёр гар гараа барилсажа танилсаашьегүй һаа, һаянай мэндэшэлэлсэдэг болонхой (С. Цырендоржиев); 3) аһалдаха, татаха (держаться, придерживаться): Тиигэбэшье бүдүүн гэшүүһэнһээ барилсажа бодоод, морёо нүүлэдэ залаба (М. Осодоев); мүрһѳѳ барилсаха мүрһѳѳ дүнгэхэ (придерживаться за плечо): Хүл дээрээ тогтожо ядаһан басаган хүбүүнэй үрѳѳһэн мүрһѳѳ барилсан, энеэһэншүүгээр ёолоно (Д.-Д. Дугаров); 4) шүүрэн абалсаха, тушаалсаха, хаалсаха, сүлѳѳ хаһалсаха (помогать ловить, задерживать): – Аймшагтай муухай дайсаниие барилсахаяа ябаһанаа мэдэ (С. Цырендоржиев); мори барилсаха мори хазаарлахада хамһалсаха (помочь поймать лошадь): Ханда, мориимни барилсажа үгыш даа, хазаарлуулжа үгэдэггүй, буруу бухадаг бузар адууһан! (Д. Эрдынеев); үнеэ барилсаха үнеэ уялсаха (помочь привязать корову перед дойкой): Бидэ дүтэлѳѳд үзэелши, – гэжэ ветеринар аха сэдьхэн, үнеэень барилсажа үгэбэ (Ц.-Ж. Жимбиев); 5) абалсаха; уулсаха (вместе принимать; вместе выпивать); эдеэ (гү, али хоол) барилсаха эдеэ хоол эдилсэхэ, уулсаха, хүртэлсэхэ (сотрапезничать, совместно принимать пищу): Лаурын майхан соогоо амаржа хэбтэхэдэнь, «эдеэ барилсыт» гэжэ гүйжэ ошодог болоо бэлэй (Ц.-Д. Хамаев); Партизан сэрэгшэдтэй хамта һуужа, үглѳѳнэй хоол барилсаба (Б. Шойдоков); 6) хамта үргэхэ, үгэлсэхэ, бэе бэедээ үгэхэ (вместе подносить; друг другу подносить): Хадаг барилсажа, тѳѳлэйгѳѳр тоглолсожо, танилсаһан бэшэбди (С. Цырендоржиев); Үшѳѳ нэжээд духаряа бэе бэедээ барилсаба (Ц.-Д. Хамаев); 7) юумэ бодхоохо, бүтээхэ, табиха ажалда оролсохо, хамһалсаха (участвовать в строительстве): Тиигэжэ Хазагар хүбүүнтэйгѳѳ хамта Баршуудхында арбаад үдэрэй туршада хүдэлжэ, адууһа малайнь хорёо хашаае барилсаа бэлэй (М. Осодоев).