АЛХАМ

юум. н. 1) ээлжүүлэн хүлѳѳ татажа урагшаа ябалга (шаг): Дагба хэбтэһэн газарһаа бодожо, эсэнги һулахан алхамаар нээлгээтэй байһан сарайн үүдэн тээшэ аргаахан гэшхэлбэ (Ц. Шагжин); алхамаа аалидуулха ябадалаа барид гэхэ, ааляар ябажа эхилхэ (замедлить шаг): Тракторист хүбүүн алхамаа аалидуулан, шэбэнэн һагад үгэлбэ (Ц.-Ж. Жимбиев); алхамаа түргэдхэхэ ябадалаа түргэдүүлхэ, гэшхэдэлээ шангадхаха (ускорить шаг): – Яахабши теэд, түргэлэе, автобус ерэхэ болоо, – гэжэ алхамаа түргэдхэбэб (Д. Доржиева); алхамаа нэгэдэхэ гээгдэнгүй, хүлѳѳ алдангүй ябаха (шагать в ногу): Алхамаа нэгэдэжэ алхалнабди (Ц. Шагжин); алхам бүхэндѳѳ а) таһалгаряагүй, саг үргэлжэ (беспрестанно, то и дело): Би ѳѳрѳѳ тэрээниие алхам бүхэндѳѳ мартангүй, зүрхѳѳ уяран һанажа ябадаг байгааб (Ц.-Д. Хамаев); б) хаа хаанагүй, хаанашье (на каждом шагу, везде, повсюду): Алхам бүхэндѳѳ хэн нэгэнтэй мэндэшэлэлдэнэ, мүр мүрѳѳ альгадалсана (С. Цырендоржиев); алхам алхамаар баймга һааталгүй, хэлбэришэгүйгѳѳр (шаг за шагом, постепенно, неуклонно): Дайсанай мүндэр һомон дундуур урагшаа, алхам алхамаар урагшаал дабшана (З. Гомбожабай); 2) алхаад байһан хүнэй хоорондохи зай (расстояние в один шаг): Дабаанай оройдо үдхэн манатай, арбан алхамһаа сааша зүргэ харгы харагданагүй (Д.-Д. Дугаров); 3) шэлж. үйлэ, үйлэдэл, үйлэ хэрэг (действие, поступок): Заримдаа манайшье хүдэлмэридэ зүб алхамууд хэгдэдэг байгаа юм байна (Ц. Цырендоржиев); буруу алхам хэхэ эндүүрхэ, алдуу хэхэ (сделать неправильный шаг, совершить ошибку): Арадам нэгэ юумэн дахашанхай, буруу алхам хэбэлни аһашахаар бэлэн мүрдэһэншүү (С. Цырендоржиев).